Vücuttaki şişliklere neden buz konur? Fiziksel aktivite sırasında başa gelebilen çarpma, burkulma ve ezilme gibi durumlarda genellikle aklımıza bilinen en eski tedavi yöntemi olan buz ya da soğuk uygulamak gelir. Kriyoterapi adı da verilen bu yöntem acıyi dindirir ve şişkinliği azaltır. Peki neden?
Vücuttaki şişliklere neden buz konur? Buz neden şişliği indirir?
Vücut bu gibi durumlarda hasarlı bölgeye fazlaca kan ve diğer bazı vücut sıvılarını gönderir. Buna inflamasyon (yangı, iltihap) denir. Ancak iyileştirme niyetindeki tepkinin yol açtığı madde yığılmasıyla şişen bölgedeki hücrelere oksijen iletmek güçleşir. Şişen bölgeye soğuk ya da buz uygulandığında dokular ile damarlar büzüşerek şişliği büyütecek yeni kan akışı ve sıvı sevkiyatini azaltır. Yaralanmadan hemen sonra uygulanan soğutma işlemi hücrelerin metabolik faaliyetlerini de yavaşlatarak düşük oksijen seviyesine karşı toleranslarıni artırır. Ayrıca soğuyan ortamda nöronlar arasındaki iletişimi sağlayan nörotransmitter sıvıların iletimi de yavaşladığı için beyne iletilen ağrı sinyallerinin miktarı azalır.
Bilinçli uygulama
Ancak buzun doğrudan cilde uzun süre bastırılması hissizleşen ciltte sinir hücrelerinin hasara uğramasına yol açabilir. Bunu önlemek için büyük bir buz kullanmak yerine parçalanmış buz kullanımı öneriliyor. Ayrıca soğutma işlemi uzun süre uygulanırsa vücut ortamı ısıtmak amacıyla soğuyan bölgeye çokça kan gönderir(Hiperemi). Sonuç olarak kısır döngüye girilirse kaş yapayım derken gözünüze zarar gelir. Bu yüzden soğuk uygulamaya 10-20 dakika kadar sonra ara vererek şişliğin ısınmasına izin verilmelidir. Uygulama süresi yaralanan vücut bölgesine ve kişideki yağ dokusunun miktarına göre değişkenlik gösterir.
İlk 1 dakika…
Kiyoterapi, yaralanmanın ilk dakikasında, yani henüz şişlik ve ödem fazlaca toplanmadan başlandığında işe yarar. Uygulanan soğutma işlemi sonucu inflamasyonun(sıvı toplanması) süresi uzasa da genellikle iyileştirici etki olumsuz etkilenmiyor.