Saman Ev Nasıl Yapılır? Saman Ev Özellikleri ve Adımları

Saman ev çözümleri gittikçe popülerleşmektedir. Bu konsepte olan ilginin artma sebepleri aslında konseptin avantajlarıdır.

Saman ev avantajları

• Düşük ısıtma maliyeti
• Isı koruma performansı
• Ses yalıtımı
• Nem tutmayan ve nefes alan yapı
• Depreme dayanıklılık
• Kolay ve hızlı inşaat

Samandan evi can alıcı yapan bir diğer nokta da saydığımız tüm bu faydaların doğal yollarla sağlanmasıdır. Zira saman, doğal bir üründür. Dolayısıyla saman ev konsepti aynı zamanda bir ekolojik ev çözümü olarak da karşımıza çıkmaktadır.

Saman ev nasıl düşük maliyetle ısınır?

Saman evler yapısı gereği içeride mevcut olan ısıyı korumaktadır. Dolayısıyla üretilen ısı evde uzun süre korunduğu için az miktarda ısı üretimi yeterli olmaktadır.

Saman ev nasıl ısıyı korur?

Maddelerin ısı iletim hızları katı>sıvı>gaz şeklindedir. Bunun nedeni ısının iletilmesi için atomların birbiriyle temas etme gereğidir. Maddenin yoğunluğu düştükçe atomlar arası mesafe artar, dolayısıyla ısının iletilmesi zorlaşır.

Saman balyası, boşluklu ve hafif yapısı sayesinde düşük yoğunluğa sahiptir. Böylece ısı kaçağı oluşturmaz. Saman ev tıpkı bir termos gibidir. İçerideki ısıyı dışarıya vermez, dışarıdaki soğuğu içeriye hissettirmez. Kışın sıcak olur, yazın serin…

Saman ev nasıl sesi yalıtır?

Sorunun yanıtı aslında ısı ile aynı. Ses de yayılmak için maddesel yoğunluğa ihtiyaç duymaktadır. Saman boşluklu ve hafif yapısı sayesinde sesi soğurur. Dışarıdaki gürültü içeriye gelemeden soğurulur.

Saman ev nasıl rutubeti engeller?

Saman evlerde, saman duvarlar kil sıva ile sıvanmaktadır. Kil, nemi tutan bir yapıya sahiptir. Ayriyeten samanın boşluklu yapısı sayesinde evin içi nefes alır. Böylece içeride nem biriktiğinde otomatik olarak duvarlar tarafından çekilmektedir.

Saman ev nasıl depreme dayanır?

Samandan duvarlar, hafif ve boşluklu yapıları sayesinde esnek bir bütün ortaya çıkarır. Böylece deprem anında beton gibi hemen çatırdayan veya taş gibi hemen dağılan bir yapı yerine sallantı sırasında esneyerek hasarsızca depremi atlatan bir ev ortaya çıkar.

Saman ev nasıl kolay yapılıyor?

Saman balyaları hafif olduğu için taşınması kolaydır. Bu sayede saman bir ev, günler içerisinde hızlı bir şekilde inşa edilir. Kendi evlerini tek başına inşa edenler dahi olmuştur. Tabi ki gerekli alet ve edevat desteğiyle.

Buraya kadar saman ev özellikleri ve saman ev neden tercih edilmeli konusundan bahsettikten sonda şimdi saman ev nasıl yapılır konusuna geçiyorum.

Saman ev nasıl yapılır?

Saman ev yapmaya başlamak için ilk belirlemeniz gereken şey arsadır. Her yapıda olduğu gibi saman evler için de gereken ilk şey sağlam bir temeldir. Bu yüzden taşlı zemine sahip bir arsaya sahip olmak birinci kriterdir.

Arsa Seçimi

Kolayca heyelan yaşanabilen veya zamanla toprağın santim de olsa kayacağı zeminler, sağlam temel için uygun değildir. Bu yüzden “elimdeki arsa bu” diyerekten maceraya çıkmayın…

Marmaranın ılıman köylerindeki nemli toprak yerine İç Anadolunun bozkır arazileri ev yapmak için her zaman daha uygundur.

Özene bezene yapacağınız evinizde, uzun yıllar sağlıkla yaşamak için arsa seçimine önem vermelisiniz.

Alet ve Gereçlerin Hazırlanması

Evi yaparken ihtiyaç duyacağınız aletler, evi tek başınıza mı yoksa topluluk halinde mi yaptığınıza göre ve sonrasında ise nasıl bir ev yaptığınıza göre değişebilir. Ancak genel bir fikir vermesi açısından lazım olacak aletleri kabaca listeleyelim.

• Matkap
• Çekiç
• Cetvel
• Metre
• Su terazisi
• İp
• Leğen
• El arabası
• Merdiven
• Yağmur ihtimaline karşı sağlam brandalar
• Kova
• Eldiven
• Mala
• Kazık
• Kazma
• Kürek
• Testere
• Fırça
• Süpürge
  • Semaver 😄

Saman ev maliyeti ve gereken malzemeler

Saman ev yapmak için gereken malzemeler nasıl bir ev yapmak istediğinize göre baştan sona değişmektedir. Bu nedenle farklı senaryolar için farklı malzeme örnekleri vermekten öte, her senaryo için özel olarak detaylı bir yaklaşım sergilemeyeceğim.

Maliyet

Saman evin maliyetini başlıca arsa ve ahşap oluşturmaktadır. İkisinin de fiyatı lokasyona bağlı olarak değişir. Dolayısıyla maliyet olarak bir rakam vermeyeceğim ancak bulunduğunuz konuma göre kaba bir hesap yapabilirsiniz.

Gereken malzemeler

Gereken malzemelerin miktarı ve listesi, evin niteliğine göre değişmektedir. Malzemeleri kabaca listeledikten sonra, listeyi etkileyen farklı senaryoları inceleyelim.

• Saman Balyaları
• 10*10 Silinmiş Keresteler
• 5*5 Silinmiş Keresteler
• 2*5 Silinmiş Keresteler
• Kil harcı
• Kireç sıva
• Su geçirmez vernik
• Çimento
• İnşaat demiri
• Çeşitli vidalar
• Cam yünü
• Yalıtım köpüğü & İnşaat silikonu

Silinmiş kereste, kıymıkları alınmış kereste anlamına gelmektedir.

Subasmanlı ev

Subasman, müstakil evlerde, evin iskeletinin üzerine inşa edildiği beton kütledir.

Subasman, başlı başına bir maliyettir. Dolayısıyla subasmanlı bir ev yapacaksanız malzeme listesini uzatmaya hazır olun.

Bunun yerine biz yerden yüksek ev yapmayı anlatacağız. Çünkü saman ev konseptinin başlıca amaçlarından biri olan ısı yalıtımı konusunda, yerden yüksek evler onlarca adım daha öndedir.

Yerden yüksek evlerde, ev ile zemin arasındaki hava boşluğu sayesinde, evin altı daha sıcak olmaktadır. Böylece evin soğuması zorlaştığı gibi, ısıtmak için gereken maliyet de azalır. Bu anlamda evi yerden yüksek inşa etmek, ısı yalıtımı açısından çok önemlidir.

Ekstra sağlam ev

Evin bulunduğu konuma veya kullanım amacına göre daha sağlam olmasını isteyebilirsiniz.

Bunu sağlamak için bazı yöntemler vardır:

Evin sağlamlığını artıran bu yöntemler zorunlu değildir. Çünkü evin tavanının duvarlara yüklediği yük, duvarların sarsılmazlığını sağlamaktadır. Bu nedenle yukarıdaki uygulamalara ekstra sağlamlık denir. Böyle bir sağlamlığa gerek duymayanların balyaları dizip sıvayı çektiği de görülmüştür.

Bu konuda tamamen durumunuza göre karar vermelisiniz. Zira sağlamlık, malzeme maliyetinin yanı sıra ekstra dikkat, planlama ve zaman gerektirir.

Yerden/Duvardan ısıtmalı ev

Yerden/duvardan ısıtma sistemli bir ev yapacaksanız, bunun getireceği ekstra maliyetler ve kimilerine göre subasman zorunluluğu söz konusudur. Bu tercihi, bütçenize ve yaşadığınız iklime göre yapacaksınız.

Tesisatsız ev

Sık kullanılmayacak olan kulübe tipi bir yapı inşa edecekseniz, elektrik ve su tesisatına ihtiyacınız olmayabilir. Bu durumda tesisat malzemesi alınmayacağı için maliyet ve inşa süresi açısından bir düşüş söz konusudur.

Evin Temelinin Atılması

Isınma ve ısıyı koruma performansı açısından yerden yüksek bir ev yapacağımızı söylemiştim. Bunun için önce zemine beton direkler atmamız gerekiyor.

Beton direkleri atmak için çeşitli yöntemler vardır:

Ne tür bir beton direk atacağınız ve bunların kaç metre sıklıkla atılacağı tamamen yapacağınız evin büyüklüğüne ve zemin eğimine bağlıdır. Bunu kararlaştırırken maliyetten ziyade sağlamlığa önem vermeniz isabet olacaktır. Çünkü bir evin temeli, masraftan kaçacağınız yer değildir.

Ayrıca evinizin temelini atarken, yerden yüksekliğini göz önünde bulundurarak uygun bir merdiven yapmayı unutmayın.

Taban İskeletinin Oluşturulması

Taban iskeletini, beton ayakların hemen üzerine veya beton ayaklara dikilen dikmelere oturtabilirsiniz.

Beton ayakların üzerine dikme yapmak, eğimli arazilerde tercih edilen bir yöntemdir. Tesviye işlemini beton ayakların uzunluğunu ayarlayıp yapmak yerine, kereste dikmelerin uzunluğunu ayarlayıp yapmak daha doğrudur. Zira bir yanlışlık durumunda beton ayakların uzunluğunu değiştirmenin yolu yoktur ancak keresteler kesilebilir.

İskeleti olduğu gibi beton ayakların üzerine koymak düz zeminlerde mümkündür. Kestere ayaklar olmadığı için zamandan tasarruf edilmiş olur.

Tabanın Yapılması

Saman evde tabanı yaparken en önemli nokta ısı yalıtımıdır. Çünkü samandan bir taban yapmak mümkün değildir. Bu nedenle tabanda ısı yalıtımı için cam yünü veya taş yünü kullanılmalıdır.

Taban yalıtımını göz artı etmemeniz gerektiğini iyi anlamanız için yere bastığınızda soğuk bir zeminle karşılaşmanın ne kadar kötü bir his olduğunu hatırlatmam yeterlidir. Taban yalıtımını asla göz artı etmeyin.

Duvarların Dikilmesi

Duvar dikme yöntemleriniz ekstra sağlam ev başlığında bahsettiğimiz hususlara göre değişebilir. Arzu ettiğiniz sağlamlığa göre istediğiniz yöntemi seçebilirsiniz.

Ancak saman evlerde istediğiniz gibi davranmayacağınız iki nokta duvar(tavan) yüksekliği ve duvar uzunluğudur. Normalde betonarme bir ev yaparken duvarları isteğiniz ölçülerde tasarlayabilirsiniz. Ancak saman evlerde, duvarın yapı taşı olan saman balyalarının ölçülerine bağımlı olduğunuz için bu mümkün değildir. Dolayısıyla evinizin planını çizmeden önce, sipariş edeceğiniz saman balyalarının boyutlarını netleştirmelisiniz.

Örneğin, 30 cm yüksekliğinde ve 70 cm uzunluğunda saman balyaları ile inşa etmek istediğiniz bir evde, 285 cm yükseklikte duvar öremezsiniz. Zira saman balyasını ikiye bölemezsiniz, dağılır. Buna benzer şekilde pencere ve kapıların boyutları da saman balyasının ölçüsüne bağımlıdır. Dolayısıyla hesaplarınızı tam sayıda saman balyası kullanılacak şekilde yapmalısınız.

Evin Planının Çizilmesi

Aynı şekilde duvar kalınlığı, yani saman balyası genişliği, hususunda da durumunuz farklı değildir. Duvarların kaplayacağı m² cinsinden alanı, evin olmasını istediğiniz m2 cinsinden alanına ekleyerek bir brüt alan hesabı ortaya çıkarmalısınız.

Aşagıda yer alan gerçekçi saman ev planında, saman balyalarının kalınlığına bağlı olarak, duvarların ne kadar alan kapladığını görebilirsiniz:

Saman balyalarının kapladığı alanın yanı sıra evin tavan yüksekliği de planlama sırasında önemli bir unsurdur.

Tavan Yüksekliği

Apartman dairelerinde ideal duvar yüksekliği 2,70-3,00 metre aralığındadır. Söz konusu müstakil bir ev olunca daha yüksek bir tavan hayal edebilirsiniz ve bu en doğal hakkınız. Yüksek tavanın, havadarlık açısından avantajı olsa da ısı performansına odaklı olan saman ev konseptinde bunu pek tercih etmemeniz gerektiğini söylemeliyim. Çünkü yüksek tavan demek, evin içerisini kaplayan hava miktarının artması demektir. Bu da dolaylı olarak ısıtma için gereken gücü artırır.

Bu yüzden eviniz için ne çok yüksek ne de alçak olacak şekilde optimum tavan yüksekliğini belirlemelisiniz. Bunu belirlemek için ailenizin en uzun boylu bireyini baz alabilirsiniz.

Eğer evinizi bireysel olarak inşa edecekseniz, duvar(tavan) yüksekliği konusunda bilmeniz gereken bir diğer nokta ise tavan yüksekliği arttıkça işinizin zorlaşacağıdır. Bireysel veya ailecek, profesyonel olmayan bir ekiple bu işi yapacaksanız yüksekliğin her zaman risk arz ettiğini bilin. Zira sıradaki adım olan tavanın yapılmasında bol bol yüksekte çalışacaksınız…

Tavanın Yapılması

Tavanın yapılması sırasında önünüzde iki seçenek var:

• Urfa Damlı (Düz tavanlı) ev
• Çatılı ev

Listeden anlayacağınız üzere, yapacağınız tavanı iklim belirlemektedir. Sıcak iklime sahip Güneydoğu’da ve özellikle de Şanlıurfa’da müstakil evlerin yanı sıra apartmanların dahi tavanı düzdür. Yani çatı yoktur ve binanın en üstü, inşası bitirilmemiş bir kat gibidir. Bunun nedeni sıcak iklimde tavan yalıtımına(çatı) ihtiyaç duyulmamasıdır. Ayrıca damın ev işlerindeki işlevselliği ve sıcak havalarda yıldızların altında uyuma ayrıcalığı da göz önünde bulundurulduğunda kimse çatılı evi tercih etmemektedir.

Yapı kolaylığı ve inşaat süresi bakımından ele alındığında düz tavanlı (damlı) ev avantajlıdır. Bu nedenle yapım aşamalarını damlı ev üzerinden ilerleteceğiz. Damlı evi, üstü açık olan ekstra bir yaşam alanı sunması açısından da tercih edebilirsiniz.

Nasıl bir tavan yaparsanız yapın, duvarlardan yağmur suyu akmasını engellemek adına tavan çıkarması yapmalısınız.

Korkuluk ve Su Tahliyesi

Güvenlik amacıyla damınızın etrafına korkuluk çekerseniz yağmur suyunun tahliyesi için önünüzde iki seçenek vardır:

• Korkuluğu, yağmur suyu çıkarmadan aşağı akacak şekilde boşluklu yapmak
• Su tahliyesi tesisatı döşemek

Bu ayrımın sebebi, korkuluk çektiğinizde damın bir havuz haline gelmesidir. Damın 4 tarafını aralıksız korkulukla çevirirseniz yağmur suyu akacak bir yer bulamayacaktır. Dolayısıyla bunu engellemek için listedeki iki yoldan birisini seçmelisiniz. Korkuluğu boşluklu inşa etmenin görsellik açısından bir ilginçliği olduğu gibi işlevsellik açısından hiçbir sakıncası bulunmamaktadır.

Tavan ve Su Yalıtımı

Tavanın yapılması sırasında en önemli adım su yalıtımıdır. Ahşap kaplı bir tavanda su yalıtımının iki amacı vardır:

1. Ahşabı sudan korumak
2. Ahşaptan aşağı su sızmasını engellemek

Ayrıca inşaat sırasında yağış olma ihtimali göz önüne alındığında tavanın döşenmesinin hemen ardından su yalıtımının tamamlanması gerekmektedir.

Devamında, tavanın sızdırmazlığını garanti altına almak için kapsamlı bir çalışma yapmalısınız. Bu anlamda önünüzdeki seçenekler şunlardır:

• Su geçirmez çatı örtüsü
• Su geçirmez vernik
• Su geçirmez esnek membran
• Tavanı döşerken ahşapların arasına su geçirmez yapışkan sürmek
• Yalıtım köpüğü ve sıvaları

Bu çözümlerden birini veya birkaçını bir arada uygulayabilirsiniz.

Sıvanın Çekilmesi

Saman evin duvarlarını sıvamak için önünüzde temelde 2 yol vardır.

• Doğal sıva (Kil, kireç, toprak sıva)
• Endüstriyel sıva (Alçı, astar, saten perdah vb.)

Eğer doğal bir sıva uygulamayı tercih ederseniz sıvanın rengi ve yapısı, kullanacağınız toprağın türüne göre değişecektir. Bulunduğunuz bölgenin toprak yapısına bağlı olarak sıvanın rengi istediğiniz gibi olmayabilir. İstediğiniz sıvayı elde etmek amacıyla kil, kireç hatta renk pigmenti katkısı yapabilirsiniz.

Burada bilinmesi gereken en önemli nokta, doğal ve endüstriyel sıva ayrımının yalnızca saman duvarın üzerine uygulanacak katmanda geçerli olduğudur. Yani saman duvarın üzerini hangi çeşit sıva ile kapatırsanız kapatın, son katmana yalıtım amacıyla endüstriyel ürünler uygulayacaksınız. Dolayısıyla “evimin tüm sıvası doğal olsun” mantığıyla doğal sıva yapacaksanız bunun asla gerçek olmayacağını bilin. Yalnızca iç tabakada doğal ile yapay arasında tercih söz konusudur.

Evin Tamamlanması

İnşaatın tamamlanmasının önündeki son aşama, yerden yüksekte yaptığınız evin altını kapatmaktır.

Evin Altının Kapatılması

Yerden yüksekte yaptığınız evin altını kapatmanız, rüzgar yalıtımı açısından önem arz etmektedir.

Evin altından sürekli rüzgar geçmesi, taban sıcaklığını düşüreceği için ısı performansını olumsuz etkileyecektir. Ayrıca evin altının kapatılması size ekstra bir depolama alanı sağlar. Saman evinizi yaptığınız yer eğer kırsalda bir yerse, evin altında odun ve kömür depolayabilirsiniz. Yağmura karşı korunaklı olması da evin altını işlevsel hale getirmektedir.

Sağlıkla Evinizin İçini Döşeyebilirsiniz 😄

Bu aşamaya kadar geldiğinize göre artık eviniz tamamlanmış demektir. Bundan sonra yapacaklarınız tamamen şahsi tasarrufunuda olup, özelleştirme niteliğindedir. Eviniz için düşündüğünüz bazı eklentileri veya ihtiyaçlara yönelik çalışmaları dilediğinizce yapabilirsiniz.