Kronik stres, belli bir stres unsurunun kalıcılaşarak kişiye sürekli stres vermesidir. Stres normal düzeyde kişiye kaydadeğer bir zarar vermez. Fakat stres unsuru ortadan kaldırılmazsa beyin kimyasında son derece yıkıcı etkilere yol açar. Dolayısıyla depresyon ve kronik stres çoğu zaman bağlantılı olmaktadır. Çünkü kronik stresin sonucu olarak depresyon ortaya çıkmaktadır.
Kişiyi etkileyen stres unsuru, düşünsel veya somut nitelikte olabilir.
- Düşünsel: belli bir konunun stres vermesi, obsesyon, takıntı
- Somut: belli bir olayın veya durumun stres vermesi
Niteliği ne olursa olsun stres unsuru gerekli sürede çözülmezse yıkıcı etkilere yol açar.
Stres Kaynağına Yakın Durmak
Stres, bir “düğüm”dür. Eğer düğümü çözmeden ondan uzaklaşırsanız düğüm daha da sıkılaşır ve çözülmesi güç hale gelir. Bu yüzden eğer kronik stresin sonucu olarak depresyona girdiğiniz düşünüyorsanız stres kaynağına yakın durmak size yardımcı olabilir. Tabi bu çözüm yolu daha çok kişinin aklını meşgul ederek etki eden düşünsel stres unsurları için geçerlidir. Çünkü stres kaynağına yakın durmak tamamen düşünsel bir çalışmadır…
Stres kaynağına yakın durmayı “ipin ucunu kaçırmamak” deyimine benzetebiliriz. Bazı depresyon hastaları, düşünürken birdenbire “işte buldum!” der. Çünkü depresyon hastası o an depresyona neden olan “düğümü” çözer ve depresyondan kurtulur. Bu yüzden büyük bir heyecanla parmağını havaya kaldırarak ☝️“işte buldum!” der.
Stres kaynağından uzaklaşmak ölümcüldür!
Depresyon ve kronik stresin sonucu olarak intihar eden insanlar görüyoruz. İntihar, o çözülmez stres düğümünün, zihinsel karışıklığın yol açtığı bir durumdur. Çünkü kişi eğer stres düğümünden çok fazla uzaklaşırsa ağır psikotiklerin bile tedavi etmekte zorlanacağı bir zihinsel karmaşaya ve zihinsel karışıklığa düşer. O karmaşaya düştükten sonra stresi çözmek ve zihinsel karmaşadan kurtulmak çok zordur. Sonuç olarak birey, başının içindeki bu olağanüstü gürültüye bir yerden sonra dayanamaz ve yaşamına son verir…
Peki “stres düğümünden uzaklaşmak” ne demek?
Bazı hastalar, tedaviye yardımcı olmaya çalışan ailelerine veya doktora “benim depresyonum nedensiz” şeklinde bir yanıt verir.
İşte düğüm budur!
Nedensiz depresyon yoktur ama nedeni unutulmuş depresyon vardır.
Evet, depresyonun nedeni unutulabiliyor hatta çoğu zaman söz konusu neden bilinçaltı düzeyde olduğu için hiç farkına varılmıyor bile. Fakat ne yazık ki beyin, o nedenin sonuçlarını(depresyon-serotonin düşüklüğü) uygulamaya devam ediyor.
Beyin, komut istemli bir makinedir. Depresyon komut isteminin geri alınmasını sağlayacak sonuçlar üretin. Aklınızı meşgul eden konuyu bulun ve onu çözün. Stresin kaynağı, yıllar öncesinde kalmış bir düşünce bile olsa pes etmeyin!
*bu yazı bir psikiyatrist tarafından doğrulanmıştır.
Önerilen Yazı: Bilişsel Davranışçı Terapinin Amacı: Algı