Darphane altın sertifikası almak mantıklı mı? ALTIN.S1 nedir?

Darphane altın sertifikası, ALTIN.S1 koduyla Borsa İstanbul’da işlem gören bir sermaye piyasası aracıdır. Sertifikanın her bir adedi, 995 saflıkta olan 0,01 gram altına karşılık halka arz edilmiştir.

Darphane altın sertifikası(Altın.s1) likit bir varlık olması ve BIST’te işlem görmesi nedeniyle yatırımcılar tarafından tercih edilmektedir.

Darphane altın sertifikası almak mantıklı mı?

ALTIN.S1 işlem görmeye başladığı 21 Kasım 2022 tarihinden beri giderek popülerleşen bir yatırım aracıdır. Özellikle geleneksel altın yatırımcıları, yani altınını fiziki olarak yastık altında tutan yatırımcılar, darphane altın sertifikasıyla ilgili sorulara sahiptir. Bu soruların başında “darphane altın sertifikası almak mantıklı mı?” sorusu gelmektedir.

Darphane altın sertifikası almak yatırımcıların tercihine göre mantıklı veya mantıksız olabilir. Her yatırımcının tercihleri ve alabileceği riskler farklı olabileceği için ALTIN.S1’in özelliklerini sizlere aktarıp mantıklı mı mantıksız mı sorusunu yanıtlamayı tercihlerinize bırakıyorum.

Fiziki altın almakla darphane altın sertifikası almak arasında ne gibi farklar var?

Her iki yatırım aracının farklı tercihlere hitap eden özellikleri vardır. Örneğin altın yatırımı yapma amacınız birikiminizi kimseye emanet etme riski almadan tamamen kendi güvenliğiniz altında saklamaksa fiziki altın sizin için daha uygun olabilir. Ancak bunun tam tersine, altın yatırımınızı koruma sorumluluğunu kendiniz üstlenmeyerek stresten uzak durmak ve elektronik ortamda tek tuşla altınlarınızı alıp satabilmek istiyorsanız darphane altın sertifikası sizin için daha uygun bir seçenektir.

Darphane altın sertifikası yatırımını fiziki altın yatırımından farklılaştıran en önemli özellik fiyatlamasıdır. ALTIN.S1 borsada işlem görmesi nedeniyle fiziki altından farklı bir fiyatlamaya sahiptir.

Darphane altın sertifikası nasıl fiyatlanıyor?

Darphane resmi sitesinde yer alan formüle göre ALTIN.S1 şöyle fiyatlanmaktadır:

Her bir sertifika 0,01 gram altına, yani 1 gram altının yüzde 1’ine, denk geldiğine göre gram altın fiyatını 100’e bölünce ALTIN.S1’in fiyatı elde edilmelidir. Ancak bu formülün sağlaması yapıldığında ortaya farklı bir tablo çıkmaktadır.

16 Şubat 2024 saat 18.06’da 1 gram altın 1982 TL’dir. Dolayısıyla bu tarihte sertifikanın adet fiyatı 1982/100=19,82 TL olmalıdır. Peki sertifikanın fiyatı 19,82 TL midir? İşte şaşırtıcı tablo tam burada ortaya çıkmaktadır.

ALTIN.S1’in fiyatı 16 Şubat 2024 saat 18.06’da 23,28 TL’dir. Sanki gram altının fiyatı 2328 TL’ymiş gibi ALTIN.S1’in fiyatı 2328/100=23,28 TL’dir. Bu durumu farkeden yatırımcılar darphane altın sertifikasına temkinli yaklaşmaktadır. Çünkü olması gerekenden yani ederinden daha yüksek fiyata sahip bir yatırım aracı risk teşkil etmektedir.

Darphane altın sertifikasının fiyatı neden olması gerekenden yüksek?

Borsada fiyat oluşumunda etkili olan alış/satış farkı ilkesi darphane altın sertifikası için de geçerlidir. Çünkü darphane altın sertifikası tıpkı hisse senetleri gibi borsada işlem görmektedir. Dolayısıyla sertifikanın dayanağını oluşturan gram altın fiyatının üzerine bir de sertifikanın alış/satış farkı fiyat hesaplamasına dahil edilmektedir. Bu durum Darphane resmi sitesinde yer alan formülde de belirtilmektedir.

Alış/satış farkı bir menkul kıymetin arz/talep dengesini ifade etmektedir. Darphane altın sertifikası 995 saflıkta altına dayanan ve içsel değerini altın fiyatından alan bir üründür. Ancak şu bir gerçektir ki;

Gelişen teknolojiyle beraber elektronik olarak alınıp satılabilen yani işlem kolaylığı sunan ürünler daha çok talep görmektedir. Bu durumun çağımızdaki en somut örneği başta Bitcoin olmak üzere kripto paraların muhteşem yükselişidir.

Darphane altın sertifikası, internet üzerinden alınıp satılabilme ve borsada işlem görmesi gibi fiziki altında olmayan özellikleri nedeniyle fiziki altından daha fazla talep görmektedir. Bu nedenle darphane altın sertifikasının fiyatı dayanak varlığı olan fiziki altın fiyatlarını aşmaktadır.

Peki bu durum yatırımcılar açısından bir risk midir? Darphane altın sertifikasının fiyatının içsel değerinden yüksek olmasından korkmak mi gerekir? Bu soruların yanıtın bakalım.

Darphane altın sertifikası riskli mi?

Her varlıkta olduğu gibi darphane altın sertifikasının sahip olduğu riskler de mevcuttur. Örneğin ALTIN.S1’in dayanağı olan fiziki altının bile kendine özel riskleri bulunmaktadır. Amerikan Merkez Bankası(FED) faiz artışına gittiğinde altının ons değeri düşmekte ve dolayısıyla yatırımcısına zarar ettirmektedir.

Darphane altın sertifikası fiyatının ederinden fazla olması kendine has bir risktir. Bu riski almak veya almamak yatırımcı tercihlerine göre değişen kararlardır. Peki darphane altın sertifikasının fiyatı değerinden NE KADAR fazladır?

ALTIN.S1 ilk işleme başladığı günkü durum (21 Kasım 2022)

Tradingview kaynaklı grafikten görüleceği üzere 21 Kasım 2022’de ALTIN.S1’in fiyatı 10,54 TL’dir. Yani 100’le çarpıldığında 1054 TL fiziki gram altın fiyatı olmalıdır. Şimdi 21 Kasım 2022’deki fiziki gram altın fiyatına bakalım.

Görüleceği üzere ALTIN.S1’in borsada işleme başladığı 21 Kasım 2022 tarihinde gram altın 1050 TL’dir. Yani bu tarihte darphane altın sertifikasının içsel değeri 10,50 TL’dir. Fakat bu tarihte darphane altın sertifikasının fiyatı 10,54 TL’dir ve ilk işlem gününde içsel değerini aşmıştır.

10,54 – 10,50 = 4 ve 4/1050 = %0,038 prim demektir. Darphane altın sertifikası ilk işlem gününde içsel değerini %0,038 oranında aşmıştır. Şimdi darphane altın sertifikasının işlem gördüğü 5. ayda ne kadar primlendiğine bakalım.

ALTIN.S1’in 5. aydaki prim oranı

Darphane altın sertifikası 24 Nisan 2023 tarihinde 14,32 TL’dir.

Aynı gün fiziki gram altın fiyatı 1244 TL’dir.

Yani darphane altın sertifikasının 24 Nisan 2023 tarihindeki içsel değeri 12,44 TL’dir. Fakat fiyatı 14,32 TL’dir. 14,32 – 12,44 = 1,88 fark mevcuttur. Bu farkı sertifikanın içsel değerine oranladığımızda 1,88/12,44= 0,1511 elde edilmektedir. Darphane altın sertifikası işlem gördüğü 5. ayda %15,11 primlenmiştir. Bu oran ilk işlem gününde ALTIN.S1’i portföyüne katan yatırımcılar açısından gayet güzel bir getiri oranıdır. Şimdi de sırasıyla ALTIN.S1’in 10. ve 15. aylardaki performansına bakalım.

ALTIN.S1’in 10. aydaki prim oranı

İşlem gördüğü 10. aya denk gelen 25 Eylül 2023 tarihinde darphane altın sertifikasının fiyatı 17,39 TL’dir.

Aynı tarihte fiziki gram altın 1629 TL’dir. Yani bu tarihte ALTIN.S1’in içsel değeri 16,29 TL’dir.

Darphane altın sertifikasının 10. aydaki fiyatından içsel değerini çıkardığımızda 17,39 – 16,29 = 1,10 elde edilmektedir. Sertifikanın bu tarihteki içsel değerine oranladığımızda 1,10/16,29 = 0,0675 yani %6,75 prim demektir.

Yani darphane altın sertifikası 5. aya kadar verdiği %15,11 oranındaki primin bir kısmını 10. ayda geri alarak %6,75 prim oranına gerilemiştir. Bu durum ilk işlem gününde ALTIN.S1 alan yatırımcıların kardan zarar ettiği ve 5. ayda ALTIN.S1 alan yatırımcıların ise fiziki gram altına göre zarar ettiğini göstermektedir.

Bu durumun nedeni ALTIN.S1’in borsa ortamının doğal sonucu olarak spekülasyon açık olmasıdır. Darphane altın sertifikası alış/satış farkı ilkesi gereği değerinin üzerine çıkabildiği gibi verdiği primin bir kısmını geri alması da mümkündür. Peki bu durum uzun vadede böyle mi devam etmiştir? Şimdi 15. ay performansına bakarak bu sorunun yanıtını arayalım.

ALTIN.S1’in 15. aydaki prim oranı

Birkaç gün fark olsa da aşağı yukarı Darphane altın sertifikasının 15. işlem ayına denk gelen 16 Şubat 2024 tarihinde birim fiyatı 23,28 TL’dir.

Aynı tarihte fiziki gram altın 1985 TL’dir. Yani bu tarihte ALTIN.S1’in içsel değeri 19,85 TL’dir.

Bu tarihteki ALTIN.S1 fiyatından içsel değeri çıkarıldığında 23,28 – 19,85 = 3,43 fark elde edilmektedir. Aradaki farkı içsel değere oranladığımızda 3,43/19,85= 0,1727 yani %17,27 prim elde edilmektedir.

ALTIN.S1’in ilk işlem günü, 5.ay, 10. ay ve 15. aydaki içsel değere göre prim oranlarını karşılaştırdığımızda ortaya çıkan tablo şöyledir:

Darphane altın sertifikası alırken içsel değere göre prim oranını kontrol edin

ALTIN.S1 alırken sertifikanın o anki prim oranını kontrol etmeniz karar vermenize yardımcı olur.

(ALTIN.S1 FİYATI – İÇSEL DEĞER) / İÇSEL DEĞER = FİZİKİ GRAM ALTINA GÖRE PRİM ORANI
İÇSEL DEĞER = FİZİKİ GRAM ALTIN FİYATI / 100

şeklindeki formülle prim oranını hesaplayabilirsiniz. ALTIN.S1 almak istediğiniz zaman prim oranını kontrol ederek kararınızı verebilirsiniz.

“Bir finansal aracın geçmiş performansı onun gelecek performansını yansıtır” şeklinde bir kural söz konusu değildir. Bu nedenle “ALTIN.S1 bugüne kadar içsel değerini aşarak primlenmiştir ve ileride daha da primlenecektir” şeklinde kesin bir çıkarım yapmak mümkün değildir. Ancak şu bir gerçek ki, ALTIN.S1 teknolojinin gelişimiyle birlikte daha fazla popülerlik kazanarak primlenebilir.

Darphane altın sertifikasının geleceği

Fiziki altının elektronik hali olması ve borsada işlem görmesi nedeniyle ALTIN.S1 için parlak bir gelecek bekleyebiliriz. Tıpkı bitcoin ve kripto paraların yükselişi gibi emtiaların elektronik versiyonlarının yükselişi söz konusu olabilir.

Darphane altın sertifikası nasıl alınır?

ALTIN.S1 koduyla Borsa İstanbul’da işlem gören darphane altın sertifikasını, müşterisi olduğunuz bankanın mobil uygulaması üzerinden hızlı ve kolayca alabilirsiniz. Genellikle;

Banka mobil uygulaması -> Menü -> Yatırımlar -> Hisse senedi işlemleri -> Hisse senedi alış -> ALTIN.S1

dizin yoluyla darphane altın sertifikası alabilirsiniz.

Darphane altın sertifikası nasıl fiziki altına dönüştürülür?

Geleneksel fiziki altın yatırımcıları için ALTIN.S1’i cazip kılan özelliklerden birisi sertifikayı dilediğiniz zaman fizikiye dönüştürme imkanıdır. Darphane resmi sitesinden alınan veriye göre sertifikayı fizikiye dönüştürme talebini iletmek için bazı koşullar bulunmaktadır.

Fizikiye dönüştürme talepleri için sağlanması gereken koşullardan bazıları şunlardır:

• Hesapta en az 50 gram altına karşılık gelen 5000 sertifika bulunmalıdır.
• Fiziki altına dönüştürme talepleri 10 gr. katları olmalıdır. Örneğin, 50 gr, 60, gr, 70 gr gibi
• Hesap bazında günlük en fazla 1000 gr fiziki altına dönüştürme talebi alınabilir
• Fizikiye dönüştürme talebi sırasında altınların hangi yolla teslim edileceği belirtilmelidir. Darphane’den teslim ya da Adrese teslim

Dönüşüm talebi koşullarının güncel halini ve detaylarını öğrenmek için darphane resmi sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Fizikiye dönüştürme talebi ve Altın.s1 prim oranı ilişkisi

Darphane altın sertifikası aldıktan sonra fizikiye dönüştürmeyi düşünen yatırımcıların farkında olması gereken çok önemli bir husus bulunmaktadır. Her bir sertifikanın 0,01 gram altına karşılık geldiğini hatırlayacak olursak, ALTIN.S1’i içsel değerine göre primlenmiş bir fiyattan satın almış olan yatırımcılar fizikiye dönüştürme taleplerinde zarara uğrayacaklardır. Çünkü prim nedeniyle, fizikiye dönüşecek olan sertifikayı borsada sattığınız elde edeceğiniz para ile teslim alacağınız fiziki altını kuyumcuda sattığınız alacağınız para eşit değildir. Bu durumu tabloyla göstermek daha anlaşılır olacaktır.

16 Şubat 2024 tarihinde hesabında 5000 sertifika bulunan bir yatırımcının, bu sertifikaları borsada sattığında ve fizikiye dönüştürüp kuyumcuda sattığında alacağı paraları karşılaştıralım:

Aradaki farkı borsa satış tutarına oranladığımızda 13.350/116.400 = 0,1146 yani %11,46 oranında feci bir zarar söz konusudur. Bu nedenle darphane altın sertifikalarınızı fizikiye dönüştürmeyi düşünüyorsanız mutlaka tablodaki gibi aradaki farkı hesaplamalısınız. ALTIN.S1 alış tarihinizdeki prim oranını hesaplayıp bu orandan yola çıkarak edeceğiniz zararı hesaplamanız sizin açınızdan daha yararlı olacaktır.